مناسبتهای روز چهارم فروردین ماه

- رحلت فقیه پرهیزگار و عالم جلیل آیت الله شیخ عالی مرندی (1330ش.)

- رحلت نویسنده و عالم دینی آیت الله سید علی برقعی رضوی قمی (1353ش.)

- درگذشت استاد امیر حسین یزدگردی ادیب و محقق (1365 ش.)

- شهادت عالم ربانی آیت الله علی اصغر احمدی شاهرودی (1371 ش.)

- روز جهانی هواشناسی برابر با 24 مارس

1 – آیت الله شیخ علی مرندی در سال 1287 ش. (1326 ق.) در شهرستان مرند به دنیا آمد و مقدمات علوم را در همان شهر به پایان برد. وی در سال 1314 برای فراگیری سطوح بالای علمی راهی نجف اشرف گردید و در محضر استادان علمی زمان همچون: شیخ الشریعه اصفهانی، اخوند ملامحمد کاظم خراسانی و سید محمد کاظم یزدی به درجه رفیع اجتهاد دست یافت. آیت الله مرندی پس از سالیانی حضور در نجف خود یکی از مردان علمی و فقهی آن حوزه گردید و جمعی از فضلا و فرهیختگان در حلقه درس او حاضر می شدند. او فردی پرهیزگار، عابد، متین، خوش اخلاق، متواضع، خوش قلب و پاک نفس بود و به مظاهر فرینده زندگی دلبستگی نداشت. وی در طول حیات پر بار علمی خویش آثار متعدد با ارزشی تالیف کرد که شرح تبصرة المتعلمین علامه حلی در 11 جلد، هدایت المؤمنین، حاشیه بر مکاسب و متقریرات درس شیخ الشریعه اصفهانی از آن جمله اند. این فقیه جلیل در مرند از شان و اعتبار و احترام فوق العاده ای برخوردار بود و برخی از مردم خطه آذربایجان در مسائل علمی به ایشان مراجعه می نمودند. ایشان سرانجام در اوایل فررودین 1339 ش برابر با 14 جمادی الثانی 1379 ق. در 53 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد و در قبرستان وادی السلام نجف اشرف به خاک سپرده شد.

2 – آیت الله سید علی برقعی رضوی قمی در حدود سال 1260 ش. (1398 ق.) در خاندان سادات معروف به برقعی و در خانواده ای در قم به دنیا آمد. وی در ابتدا مقدمات و سطوح حوزه را فرا گرفت و سپس به درس خارج حضرات آیات محمد ارباب، شیخ ابوالقاسم کبیر قمی و شیخ عبدالکریم حائری یزدی راه یافت. وی سپس برای تکمیل تحصیلات خویش راهی نجف اشرف گردید و در محضر عالمانی همچون آیات عظام سید ابوالحسن اصفهانی و میرزای نائینی به سطوح والای علمی دست یافت. ایشان پس از سالیانی توقف در نجف به تهران عزیمت نمود و به در س و بحث و تألیف و ارشاد مردم همت گماشت و منشأ کارهای خیر گردید. از این دانشور فرهیخته، آثاری بر جای مانده که الهی نامه، بطون خمسون، فلسفه شهادت و دیوان اشعار از آن جمله اند. آیت الله برقعی سرانجام در اوایل فروردین 1353 ش. برابر با 27 صفر 1394 ق. در 93 سالگی وفات نمود.

3 – استاد امیر حسین یزدگردی ضمن تدریس در دانشکده الهیات دانشگاه تهران در تصحیح بعضی مجلات، دیوان کبیر با استاد بدیع الزمان فروزانفر استاد ادب فارسی همکاری داشت. مهمترین کار استاد یزدگردی تصحیح، تحقیق و حاشیه نویسی های محققانه و دقیق و بعضی از کتب تاریخی و همچنین پژوهشهای نوینی در زمینه های مختلف ادبی دارد که به چاپ رسیده اند. استاد در هنگام فوت 53 سال داشت.

4 – آیت الله شیخ علی اصغر احمدی شاهرودی در سال 1332 ش. (1342 ق.) در یکی از توابع شاهرود به دنیا آمد و تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش سپری ساخت. وی سپس در 16 سالگی راهی حوزه علمیه قم شد و پس از چندی از محضر استادانی همچون آیات عظام: سید کوه کمره ای و سید محققق داماد بهره برد. ایشان همچنین در دوره درس اصول امام خمینی در قم نیز شرکت کرد. آیت الله احمدی مدتی نیز در حلقه درس آیت الله سید حسین بروجردی در شهرستان بروجرد حاضر شد و از وجودشان استفاده نمود. این فقیه فرزانه از ان پس در نجف اشرف اقامت گزید و از استوانه های علمی حوزه علمیه نجف از قبیل آیات عظام: آخوند ملامحمد کاظم خراسانی، سید محسن حکیم و سید ابوالقاسم خویی مستفیض گردید. ایشان سرانجام در تاریخ 4 فروردین 1371 ش برابر با 7 رمضان 1411 ق. در زمان حکومت خفت بار حذب بعث هنگام تشریف فرمایی به حرم مطهر امام علی (ع) مورد حمله ناجوانمردانه مزدوران بعث عراق قرار گرفت و در 69 سالگی به شهادت رسید. جنازه ایشان سه روز در آنجا ماند تا اینکه برخی از روحانیون توانستند با لباس مبدل جنازه را به خاک بسپارند.

مناسبتهای روز سوم فروردین ماه

 - تاجگذاری آقا محمد خان قاجار در تهران و آغاز پایتختی این شهر (1175ش.)

- لغو کامل قرار داد 1919 وثوق الدوله (1300ش.)

- برگزاری اولین مراسم هوا شناسی ایران (1341ش.)

- تأسیس حوزه علیه قم توسط آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی (1301ش.)

- صدور اعلامیه امام خمینی ره در واکنش به تهاجم مزدوران پهلوی به مدرسه فیضیه (1342ش.)

- در گذشت استاد عبدالعظیم قریب گرگانی ادیب شاعر و نویسنده برجسته معاصر (1344ش.)

- در گذشت دکتر احمد ناظر زاده کرمانی نویسنده ادیب و استاد دانشگاه (1355ش.)

- توافق دو ابرقدرت برای جلوگیری از شکست عراق در جنگ تحمیلی (1364ش.)

- در گذشت سید محسن نور بخش رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1382ش.)

1– پس از لشکرکشی آقا محمدخان قاجار به قفقاز و تسلط بر آن نواحی، مخالفان وی همگی یا به اطاعت از خان قاجار گردن نهادند یا سرکوب شدند. در این موقع وی زمینه را برای اعلام مقصود اصلی اش مناسب دید و در نوروز سال 1175ش. برابر با 12رمضان 1210ق. در تهران به نام پادشاه ایران و سر سلسله پادشاهی قاجار تاج گذاری کرد. از همان روز شهر نوپای تهران، که در حدود 25 الی 30 هزار نفر جمعیت داشت و بیش از نیمی از آنان سربازان آقا محمد خان قاجار بودند، به عنوان مرکز کشور و پایتخت رسمی دودمان قاجار اعلام شد. آقا محمدخان با آرزوهای دور و دراز خود و جویندگی مقام، تهران را دار الخلافه نامید. نزدیک بودن به محل ایل قاجار در استرآباد مازندران، موقعیت جغرافیایی شهر به لحاظ قرار گرفتن در مرکز ایران و محدود شدن کوه در سه طرف، از جمله دلایل اصلی انتخاب تهران برای پایتختی قاجار بود. آقا محمد خان در طول سالیان فرمانروایی خود، قبل و بعد از تاج گذاری، جنایات متعددی مرتکب شد و انسانهای بی شماری را به کام مرگ فرستاد، تا این که دو سال بعد در یکی از لشکرکشی هایش به گرجستان توسط دو تن از خدمتکارانش کشته شد.

2 – یک ماه پس از کودتای سوم اسفند 1299ش. و روی کار آمدن سید ضیاءالدین طباطبایی، وی با موافقت انگلستان، قرارداد 1919 را در سوم فروردین 1300ش. به طور یک جانبه لغو نمود. سفارت انگلیس در تهران نیز با تصمیم دولت موافقت کرد و در روز 7 فروردین اعلامیه ای از سوی سید ضیاءالدین پیرامون لغو قرارداد، به ایالات و ولایات کشور مخابره شد. لغو این قرارداد که از آرزوهای مردم ایران بود، هر چند در ظاهر به ضرر انگلستان بود، به تدبیر انگلیسها و با هدف تقویت وجهه ملی گرایانه سید ضیاءالدین صورت گرفت. قرارداد استعماری 1919 دو سال پیش از آن در 17 مرداد 1298ش. میان وثوق الدوله، صدراعظم احمد شاه قاجار و دولت انگلستان منعقد شده بود که بر اثر زیانهای فوق العاده ای که برای کشور داشت، مخالفتهای فراوانی به بار آورد و هیچ گاه عملی نگردید.

3– اندیشه تأسیس حوزه علمیه قم، ریشه در روایات امامان معصوم به ویژه امام صادق (ع) داشت و در طول قرنها، این نوید امامان بزرگوار شیعه بود که همواره زبان به زبان نقل می شود و در ذهن شیعیان جای می گیرد. تا این که در فروردین 1301ش. در جلسه ای که علمای قم و آیت الله حائری یزدی، در آن شرکت داشتند گفتگو پیرامون تأسیس این حوزه شکلی جدی به خود گرفت. پس از انتفال به قرآن، سرانجام با حمایت علما، کسبه و مردم، حوزه علمیه قم به دست توانای مرجع بزرگوار تقلید حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی در سوم فروردین 1301ش. (1341ق.) تأسیس شد. شکوه و عظمت حوزه علمیه قم از آغاز تا به امروز هر سال چشمگیرتر از گذشته در عرصه های مختلف نمود داشته است و پرتو آثار وجودش افقهای جدیدی از دورترین نقاط این عالم را در نوردیده است. این حوزه با شکوه گذشته که بزرگترین دانشگاه علوم اسلامی است، در رشته های فقه، اصول، حقوق، عرفان، فلسفه، اقتصاد، تفسیر، کلام و...پاسخگوی نیازهای اجتماعی، فرهنگی و فکری جامعه نیز بوده و هست. حوزه علمیه قم در طول عمر با برکت خود، صدها عالم، فقیه، مفسر، اصولی و محقق و مؤلف را در خود پرورش داده و همچون چشمه ای روحانی تشنگان علم و حقیقت را سیراب می سازد.

4 – عصر روز 3 فروردین 1342 و پس از حمله مزدوران رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه قم منزل امام خمینی مرکز اجتماع مردم و روحانیون مبارز شد. امام پس از اطلاع از جریان تهاجم به مدرسه فیضیه با انتشار اعلامیه ای رژیم را رسوا کرده و فتوای مهم خود را صادر نمودند. ایشان با شجاعت خاص خود به افرادی که مردم را با سلاح تقیه به سکوت فرا می خواند به فریاد و حضور در صحنه دعوت کرده و عنوان داشتند: تقیه حرام است و اظهار حقایق، واجب است ولو بلغ ما بلغ (تا هر کجا که مشکل باشد یا هر چه بشود مهم نیست.) در این اعلامیه شاه دوستی برابر با غارتگری، ضربه زدن به پیکر قرآن و اسلام و تجاوز به مراکز علم و دانش و... معرفی شده است.

5 – استاد عبدالعظیم خان قریب گرکانی در سال 1258ش. در روستای گرکان تفرش از توابع اراک به دنیا آمد. وی مقدمات زبان فارسی و عربی را نزد پدر فرا گرفت و برای ادامه تحصیل عازم تهران گردید. استاد قریب پس از فراگیری هیأت، نجوم، اصول، منطق، حکمت و زبان فرانسه، در مدرسه علمیه که تنها آموزشگاه وقت به شیوه نوین بود به تدریس پرداخت و شاگردان فراوانی پرورش داد. وی بعدها در دارالفنون، دانشسرای عالی و دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تدریس همت گماشت. ایشان نزدیک به هفتاد سال به تدریس و تعلیم و خدمت به فرهنگ ایران زمین اشتغال داشت. استاد قریب نخستین کسی بود که دستور زبانی مدون و ساده برای زبان فارسی تنظیم کرد و در طی نیم قرن، دانش آموزان، قواعد و دستور زبان فارسی را از وی فرا گرفتند. وی منتخباتی نیز به عنوان فوائد الادب گرد آورد که مدتها در دبیرستانها تدریس می شد. استاد قریب تألیفات درسی بسیاری نیز دارد و چندین متن از متقدمان مانند کلیله و دمنه و گلستان و بوستان و غیره را تصحیح و تحشیه کرده است. این ادیب برجسته و استاد توانای ادب فارسی سرانجام در سوم فروردین 1344ش. در 86 سالگی در تهران درگذشت و به سرای جاوید شتافت.

6 – دکتر احمد ناظرزاده کرمانی در سال 1292ش. در کرمان به دنیا آمد و پس از اتمام تحصیلات ابتدایی دروس متوسطه را در دارالفنون و تحت نظر استادانی همچون احمد بهمنیار کرمانی، بدیع الزمان فروزانفر و جلال الدین همایی به پایان برد. وی به موازات اخذ لیسانس علوم سیاسی و نیز علوم تربیتی، فقه و عربی و فلسفه را آموخت و در سال 1331ش. دکترای زبان و ادبیات فارسی را از دانشگاه تهران گرفت. سپس از طرف دانشگاه تهران راهی پاریس شد و پس از اخذ دکترای جامه شناسی ادیان از دانشگاه سوربن فرانسه، از سال 1335، به تدریس در دانشگاه تهران پرداخت. دکتر ناظرزاده علاوه بر آن به کارهای سیاسی و اداری همانند شهرداری تهران، بازرسی استانداری کرمان، کفیل استانداری تهران، نمایندگی دوره های 15و16 مجلس شورای ملی از سیرجان و شهردار کرمان که پس از کودتای 28 مرداد 1332 از وکالت عزل و تبعید شد. وی همچنین مقالات سیاسی متعددی را تألیف کرد و در کنار آن سلسله مقالاتی در ادبیات، عرفان و مسائل تحقیقی – تاریخی نگاشت. سبک انشای روان و ذوق ادبی و تاریخی به نوشته های او شیرینی خاصی می داد. همچنین گاهی آثار او با طنز و مطایبه نیز همراه بود. وی کتبی همچون آوازهای جوانی، اختر، آفات قرن و دیوان اشعار مذهبی از خود به یادگار گذاشته است. وی در اواخر عمر نابینا شد و سرانجام در سوم فروردین 1355ش. در 62 سالگی در تهران در گذشت و در مقبره ابن بابویه در شهر ری به خاک سپرده شد.

7 – تلاش عراق به منظور گسترش درگیری و جنگ در خلیخ فارس و مقابله به مثل ایران، موجبات افزایش نگرانی کشورهای منطقه و قدرتهای بزرگ را فراهم ساخت. پیدایش موقعیت جدید تشدید فشار به ایران و تلاش برای ممانعت از پیروزی ایران بر عراق با افزایش حمایتهای سیاسی، اقتصادی و نظامی از عراق را سبب گردید، به طوری که هر دو ابرقدرت، در برابر خطر بزرگی قرار گرفتند. در این حال موضع مشترک آمریکا و شوروی در حمایت از عراق و تأکید بر پایان بخشیدن به جنگ، سبب گردید دو ابرقدرت برای نخستین بار، احتمال دستیابی به تفاهم را مورد تأکید قرار دهند. به دنبال همین وضعیت آمریکایها، یک هیأت بلند پایه را برای ارائه پیشنهاد به مسکو فرستادند و مذاکراتی صورت گرفت. گزارشهای منتشره موجب شد روسها ضمن موافقت با متوقف شدن جنگ و تعیین مجازات برای طرف مخالف اجرای آتش بس، اعمال تحریم را در گرو حصول توافق بین تمامی اعضای شورای امنیت سازمان ملل دانستند.

مناسبتهای روز دوم فروردین ماه

 - روز جهانی آب (22مارس)

- آغاز عملیات بزرگ فتح المبین در منطقه دزفول (1361ش.)

- تهاجم مزدوران رژیم سفاک پهلوی به مدرسه فیضیه در قم (1342ش.)

- ضرب وشتم آیت الله محمد تقی بافقی در قم به فرمان رضاخان (1306ش.)

- تظاهرات مردمی علیه حکومت جمهوری رضاخانی در تهران (1303ش.)

1– رضاخان پس از به دست گرفتن قدرت، در صدد بر آمد تا خود پادشاهی پهلوی را تأسیس نماید. از این رو در ابتدا شعار جمهوری خواهی سر داد تا مقدمه ای برای انتقال از قاجار به پهلوی باشد. با اعلام این خبر عده زیادی از مردم و روحانیون در میدان بهارستان، روبروی مجلس شورای ملی اجتماع نموده و علیه جمهوری و رضاخان شعار می دادند. در نتیجه بین مردم و نظامیان زد و خورد شدیدی روی داد که به کشته و زخمی شدن تعدادی از مردم منجر شد. این واقعه رییس مجلس را به واکنش سریعی واداشت و دستور داد تا مجلس، تکلیف سردار سپه را معین کند. این عکس العمل تند رضاخان را به ترس و عذر خواهی انجامید و سرانجام با اوج گیری تظاهرات مردمی در شهرهای مختلف علیه جمهوری ساختگی رضاخانی سردار سپه انصراف خود را از جمهوریت اعلام نمود.

2– در شب اول فروردین سال 1306ش. به هنگام تحویل سال همسر بی شرم رضاخان به همراه عده ای از زنان درباری با وضعی زننده و دو راز عفت، به آستانه حضرت معصومه (س) در قم رفته و در ایوان آینه جای گرفتند. چون زنان درباری بدون حجاب وارد حرم شده بودند یکی از وعاظ به طرز حجاب آنان اعتراض کرد. در این حال عالم پرهیزگار و شجاع، شیخ محمد تقی بافقی بر آنان شورید و مردم را نیز علیه آنان وادار به اعتراض کرد. وقتی که این خبر را به رضاخان گزارش نمودند، وی در روز دوم فروردین با حالتی غضبناک به اتفاق عده ای از مسؤولان نظامی وارد قم شد و یکسره به سمت حرم رفته، دستور ضرب و شتم روحانیون و تبعید آیت الله بافقی را به شهر ری داد. سرانجام چند سال بعد این عالم مجاهد، پس از اخراج رضاخان از ایران به قم باز گشت. برخی از محققان، واکنش تند آیت الله بافقی را نسبت به حضور زنان بی حجاب در حرم حضرت معصومه (س) سبب نزدیک به 8 سال تأخیر در اعلام رسمی کشف حجاب می دانند. همچنین شجاعت آیت الله بافقی در رویارویی با رضاخان تأثیر شایانی در حوزه علمیه قم برجای نهاد به طوری که امام خمینی (ره) در درس اخلاقی که در دهه 1310-1320 در قم می دادند آیت الله بافقی را نمونه ای ذکر می کردند که باید سرمشق قرار گیرد.

3– عصر روز دوم فرودین 1342ش. برابر با 25 شوال 1382ق. و مصادف با شهادت امام صادق (ع) بود. به همین مناسبت از طرف آیت الله گلپایگانی، مجلس سوگواری در مدرسه فیضه قم بر پا گردید. پس از شروع مراسم ناگهان افرادی که خود را به شکل دهقانان و مردم عادی در آورده بودند مجلس را به هم زدند. با واکنش مردم و طلاب نسبت به این موضوع، نیروهای پلیس وارد عمل شدند و به ضرب و جرح مردم و طلاب پرداختند. در این واقعه مزدوران پهلوی تعدادی از طلابها را از طبقه دوم و پشت بام فیضیه به حیاط پرت کردند. عده زیادی کشته و زخمی شدند. این تهاجم وحشیانه باعث خشم شدید امام، موضع گیری علیه رژیم و انزجار مردم از نظام گردید. همزمان با هجوم مأموران رژیم شاه به فیضیه، در گیریهای مشابهی در مشهد و تبریز روی داد و علاوه بر ضرب و جرح مردم تعدادی نیز دستگیر شدند.

4– این عملیات که با مراجعه به قرآن کریم فتح المبین نامگذاری شده بود، در 4 مرحله از دوم تا دهم فروردین 1361صورت گرفت. رزمندگان اسلام در عملیات فتح المبین در جبهه جنوب و غرب دزفول و شوش با دشمن درگیر شده و نتایج ذیل را را به دست آوردند: تلفات نیروی انسانی دشمن 15 هزار نفر اسیر و 25 هزار نفر کشته و زخمی، آزادسازی قریب به 2400 کیلومتر مربع از خاک جمهوری اسلامی شامل مراکزی چون سایت و رادار دزفول – دهلران، رهایی یافتن از زیر دید و توپخانه دشمن در شهرهای شوش، دزفول و اندیمشک و پایگاه شکاری دزفول و... تجهیزات و امکانات: تانک و نفربر 360 دستگاه انهدامی و 320 دستگاه اغتنامی، هواپیما 18 فروند انهدامی، خودرو 300 دستگاه انهدامی و 500 دستگاه اغتنامی، توپخانه 50 قبضه انهدامی و 165 قبضه اغتنامی.

5– در راستای آگاه ساختن جهانیان به اهمیت روز افزون آب و ایجاد سیستمهای جهانی و توسعه منابع آب و به دنبال برگزاری کنفرانس جهانی توسعه و محیط زیست در سال 1371ش. (1992م.) در شهریور دوژانیروی برزیل، دوم فروردین برابر با 22مارس به عنوان روز جهانی آب در مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید.

مناسبتهای روز اول فروردین ماه

 - تبدیل واحد پول ایران از قران به ریال و چاپ اولین اسکناس توسط بانک ملی ایران (1311ش.)

- تنظیم ماههای هجری بر اساس تاریخ خورشیدی در ایران (1314ش.)

- اولتیماتوم آمریکا به شوروی در مورد لزوم تخلیه قوای روس از ایران (1325ش.)

- تأسیس مدرسه علمیه شهید حقانی (1339ش.)

- تأسیس مدرسه علمیه شهید حقانی (1339ش.)

- اتخاذ استراتژی جنگ در آغاز تحویل سال توسط حضرت امام (1364ش.)

- محکومیت کاربرد سلاحهای شیمیایی توسط عراق در شورای امنیت سازمان ملل (1365ش.)

- روز مبارزه با تبعیض نژادی (21 مارس)

- عید نوروز و آغاز سال هجری شمسی

- در گذشت دانشمند گرانقدر دکتر ابوالحسن شیخ پدر علم شیمی نوین ایران (1376ش.)

1– در ایران تا سال 1268ش. (1889م.) که بانک شاهنشاهی توسط انگلیس تشکیل شد. پول رایج کشور مسکوک نقره و طلا بود در آن سال به موجب یکی از بندهای امتیاز نامه بانک، نشر اسکناس در سراسر ایران منحصراً به بانک شاهنشاهی ایران تعلق گرفت و یک سال اسکناس جدید با علامت شیر و خورشید و عکس ناصرالدین شاه قاجار و ذکر ارزش آن منتشر شد. مجموعاً بانک شاهنشاهی، چهل سال در ایران اسکناس منتشر کرد، تا اینکه در 23 اردیبهشت 1309 حق انتشار اسکناس از آن بانک سلب و به بانک ملی ایران واگذار گردید. در نهایت دو سال بعد و همزمان با آغاز سال 1311ش. واحد پول کشور از قران به ریال تبدیل شد. از آن پس ریال جدید توسط بانک ملی ایران در سراسر کشور پخش گردید و ملاک معاملات قرار گرفت. اسکناس های اولیه بانک ملی در قطعات 5، 10، 20، 50، 100، 500، 1000 ریالی، چاپ می شد.

2– هجرت رسول گرامی اسلام حضرت محمد (ص) از مکه به مدینه که برابر با سال 622م. است. مبدأ سال قمری می با شد. سال قمری تا سنه 1344ق. مبنای تاریخ رسمی کشور بود. در آن سال که بر حسب تاریخ، 1304 سال شمسی از هجرت پیامبر اسلام (ص) می گذشت تاریخ خورشیدی برای امور دولتی انتخاب شد و به موجب قانون رسمیت یافت. به موجب این قانون که از تصویب مجلس شورای ملی گذشت ادارات دولتی، مؤسسات اداری، اقتصادی و... موظف شدند که از ماههای شمسی یا خورشیدی استفاده کنند. اما پس از گذشت 10 سال در سال 1314 در راستای سیاست اسلام زدایی رضا شاه پهلوی، تاریخ رسمی کشور فقط بر ماههای شمسی تنظیم گردید و استفاده از ماههای قمری ممنوع اعلام شد.

3– چون پس از پایان جنگ جهانی دوم حضور قوای روس در ایران باعث نگرانی انگلستان و آمریکا بود، با پیشنهاد چرچیل نخست وزیر انگلیس قرار بر این شد که حدود حضور روس در ایران مشخص شود هری ترومن، رییس جمهوری آمریکا درباره تخلیه ایران به استالین، رهبر شوروی اولتیماتوم داد. بر این اساس چنانچه، روسیه ایران را تخلیه نکند نیروهای آمریکایی وارد ایران خواهند شد. این اولتیماتوم 6 سال بعد افشا گردید.

4– در اول فروردین 1339ش. مدرسه علمیه منظریه (حقانی) با تلاش و همت حضرات آیات سید محمد حسینی بهشتی، مهدی حائری تهرانی، علی مشکینی و حسین حقانی با هدف تحول در نظام آموزشی حوزه و کادر سازی برای آینده اسلام در قم تأسیس شد. این مدرسه اولین تشکیلات منظم حوزوی بود که طلاب در آن با رعایت نظم، دفتر حضور و غیاب و نمره امتحان آشنا می شدند. همچون محاوره زبان عربی، ریاضیات و انگلیسی در آن تدریس می شد. این مدرسه در جریان نهضت اسلامی، نقش مهمی در پرورش نیروهای آگاه و پیرو خط امام ایفا کرد و طلاب فاضلی در آن ترتیب شدند. این مدرسه پس از شهادت حجت الاسلام حقانی در جریان بمب گذاری دفتر حزب جمهوری اسلامی در هفتم تیر 1360به نام وی نامگذاری شد.

5– همزمان با اوج گیری جنگ شهرها که طبیعتاً ضایعات و خسارات ناشی از جنگ به صورت گسترده تر و ملموس تر بر مردم تحمیل می شد وقوع پیامدهای سیاسی، اجتماعی و بهره گیری جریانات سیاسی از آن را متحمل می شود. از این رو حضرت امام خمینی (ره) فرماندهی معظم کل قوا، در بیانات خود به هنگام تحویل سال 1364ش. این سال را سال استقامت نامیدند. همچنین ترسیم دور نمای جنگ شهرها و سایر فشارهای وارده به جمهوری اسلامی سبب شد حضرت امام (ره) موضع گیری (جنگ جنگ تا رفع فتنه) را اتخاذ نمایند. در حقیقت در آن برهه خاص، رهبری انقلاب، روند حرکت آتی جنگ و انقلاب را با بیان جنگ تا آخرین خانه و آخرین نفر، تبیین و تعیین کردند. آن حضرت به منظور تعیین مشی آینده جنگ و انقلاب و رفع هر گونه تردید و تزلزل، از جایگاهی والاتر بر ضرورت ادامه نبرد تأکید فرموده و هرگونه سازش را نفی نمودند.

6– با شروع عملیات والفجر 8 در منطقه فاو در بیستم بهمن 1364، و پیشروی اعجاب برانگیز رزمندگان اسلام و عقب نشینی مزدوران بعثی، رژیم عراق بار دیگر به سلاحهای شیمیایی متوسل شد و آن را در سطحی وسیع به کار گرفت. جمهوری اسلامی ایران با اعلام موضوع به دبیر کل سازمان ملل متحد درخواست اعزام هیأت کارشناسی به منطقه را مطرح کرد و با گسیل شدن هیأت کارشناسی به ایران و بازدید از مصدومین حادثه گزارشی تهیه شد که از دامنه گسترده کاربرد سلاحهای شیمیایی به شدت اظهار نگرانی شده و به کارگیری این سلاحها را تأیید کردند. شورای امنیت پس از استماع گزارش هیأت کارشناسی اعزامی به منطقه، طی بیانه 21 مارس 1986 برابر با اول فروردین 1365 از استفاده گسترده عراق از سلاحهای شیمیایی اظهار نگرانی عمیق کرده و این عمل را شدیداً محکوم کرد. در بخشهای دیگری از این بیانیه با اشاره به بیانیه های قبلی رعایت قوانین مربوط به جنگ خواسته شده و ادامه جنگ محکوم گردیده است. در این بیانیه برای نخستین بار عراق با ذکر نام به عنوان به کار برنده سلاحهای شیمیایی مورد خطاب قرار گرفته و نیز ارتباط کاربرد سلاحهای شیمیایی با کل مسأله جنگ ضعیف تر و کمرنگ تر شده است.

7– استاد دکتر ابولحسن شیخ در سال 1286ش. در تهران در خاندانی مذهبی به دنیا آمد. پدرش مرحوم دکتر محمد شیخ معروف به احیاء الملک از نوادگان علامه بزرگوار شیخ حر عاملی صاحب کتاب گران سنگ وسایل الشیعه متوفی 1104 ق. بود وی پس از اتمام دوره ابتدایی و متوسطه وارد مدرسه صنعتی ایران و آلمان شد و در رشته شیمی و داروسازی به تحصیل ادامه داد. سپس در 20 سالگی به همراه نخستین گروه دانش آموزان ایرانی برای ادامه تحصیل عازم آلمان گردید تا این که اقامتی 8 ساله موفق شد تا به عنوان اولین ایرانی دکترای شیمی دریافت کند. دکتر ابوالحسن شیخ سپس به کشور بازگشت و به تدریس همت گماشت او در مدت 32 سال تدریس صدها نفر از دانشجویان را در این رشته تربیت نمود و در سال 1322 نقش مهمی در تأسیس دانشکده علوم دانشگاه تهران ایفا کرد. دکتر شیخ در سال 1322 به نمایندگی از سوی آیت الله کاشانی در کنفرانس اسلامی بیت المقدس شرکت کرد و در سال 1365 باز نشسته شد وی همواره به مطالعه کتابهای دینی و عرفانی اشتغال داشت و در تربیت دینی خود و اطرافیان می کوشید و همچنین سالیان بسیار از محضر عرفان و اخلاق بزرگان بهره مند گردید از این دانشمند بر جسته که به عنوان بنیانگذار و پدر علم نوین شیمی ایران یاد می شود تألیفاتی به جای مانده که تئوریهای شیمی آلی در 2 جلد و عملیات شیمی آلی در 2 جلد و... از آن جمله اند سرانجام این دانشمند گرانمایه در ساعات آغازین سال 1377 ش. در 90 سالگی چشم از جهان فرو بست.

8– منظور از آپارتاید که در آفریقای جنوبی به اجرا گذاشته شده بود، جدا کردن سفید پوستان از غیر سفید پوستان برای جلوگیری از اططحکاک و تصادم آنها است. این سیاست خشن که از جانب سفید پوستان سرمایه دار جهت اهداف استثمار گرایانه خود ارایه شده بود اثر جامعه سیاهان را زیر یوغ تبعیض خود قرار می داد. این سیاست ننگین سرانجام با مبارزات طولانی، وسیع و گسترده آزادی خواهان آفریقایی در سال 1991م. (1370ش.) لغو شد. در حال حاضر روز اول فروردین برابر با 21مارس به طور نمادین در سراسر جهان برای مبارزه با این پدیده شوم تعیین شده است.

مناسبتهای روز بیست و نهم اسفند ماه

 - درگذشت «سید اشرف الدین حسینی» مدیر روزنامه «نسیم شمال» (1313 ش)

- تصویب ملی شدن صنعت نفت ایران (1329ش)

- تأکید حضرت امام خمینی بر عزای ملی در نوروز 1342 شمسی (1341ش)

- افتتاح رسمی «سازمان تلویزیون ملی ایران» (1345ش)

- اعلام ممنوعیت اقامه نماز صبح زندانیان در زندان اوین از سوی رژیم پهلوی (1353ش)

- تهاجم نیروهای متحد آمریکایی و انگلیسی به عراق (1381ش)

- رحلت فقیه عارف و مجتهد برجسته آیت الله «احمد حجتی»(1376ش)

- درگذدشت «سید محمد علی ریاضی یزدی» شاعر معاصر( 1362ش)

1 – سید اشرف الدین حسینی گیلانی در حدود سال 1249 ش. (1287ق.) در قزوین به دنیا آمد. او در کودکی یتیم شد و در جوانی به عتبات رفت. وی، پس از پنج سال راهی تبریز شد و پس از آموزش علوم متداول، ساکن رشت گردید. اشرف الدین پس از مدتی به سبب داشتن روحیه وطن خواهی و نیز استعداد و قریحه شاعری، تصمیم به چاپ و نشر روزنامه ای به نام نسیم شمال گرفت و آن را از شهریور ماه 1286 ش، نُه ماه قبل از به توپ بستن مجلس، منتشر کرد. سید اشرف الدین حسینی پس از مدتی به معروفترین، مشهورترین و محبوبترین شاعر و سراینده اشعار طنزآمیز و انتقادی دوران مشروطه تبدیل شد و روزنامه اش به شهوت فراوانی رسید. این روزنامه به اندازه ای در میان توده مردم محبوبیت یافته بود که مدیر آن را نسیم شمال می خواندند و همه اینها حکایت از اخلاق و صدق عقیده سید در دفاع از وطن و مردم بی پُشت و پناه و حمایت به تمام معنی از طبقات زحمتکش مردم دارد. او مسایل جدی را در قالب فکاهی همراه با طعن و طنز و کنایه، به نوعی که هرکس از توده مردم، آن را می فهمید و احساس می کرد، مطرح می نمود. این روزنامه که نزدیک به بیست سال منتشر می شد، پس از مرگ سید اشرف الدین نیز مدتی انتشار یافت. سرانجام در سال 1306 ش. شایع شد که به بیماری جنون مبتلا شده است. به این بهانه او را به تیمارستان بردند و چند سالی در حال بیماری و تنگدستی زنده بود تا این که در روز بست و نهم اسفند ماه 1313 ش. برابر با ذیحجه 1352 در 64 سالگی درگذشت.

2 – از سالهای اولیه حفر چاه نفت ایران، چشم طمع بیگانگان به دنبال استثمار منابع زیرزمینی کشور بوده و آنان، در هر فرصتی به گرفتن امتیازهای گوناگون نفتی اقدام می کردند. پس از لغو قرارداد نفتی دارسی بین ایران و انگلستان، قرارداد الحاقی گس – گلشاییان به منظور کشف و استخراج نفت، توسط شرکتهای نفتی انگلیسی منعقد گردید. این قرارداد را جهت تصویب، به مجلس بردند که با مخالفت عده ای از نمایندگان مجلس و علما به ویژه آیت الله کاشانی و مردم، روبرو شد. پافشاریهای سپهبد رزم آرا نخست وزیر پهلوی، این لایحه را بار دیگر به مجلس برد و او که تصویب آن را مشکل یافت، قصد کودتا نمود. اما یک روز قبل از اجرای کودتا، توسط خلیل طهماسبی از گروه فداییان اسلام، ترور شد. به دستور آیت الله کاشانی، مردم به این قرارداد اعتراض کرده و خواهان ملی شدن نفت ایران شدند. سرانجام با به وجود آمدن آن وضعیت، مجلس به ملی شدن صنعت نفت ایران، رأی مثبت داد و در 29 اسفند 1329 مقرر شد که کلیه عملیات اکتشاف، استخراج و بهره برداری نفت در دست دولت قرار گیرد.

3 – پس از برگزاری رفراندوم قلابی شاه در ششم بهمن 1341 و در شرایطی که رسانه ها داخلی و خارجی یکصدا شاه و انقلاب سفید او را می ستودند، نغمه های مخالفت با این همه پرسی از گوشه و کنار و در رأس آنها از جانب امام خمینی بلند شد. حضرت امام، طی نشست هفتگی با مراجع و علمای قم، خواهان در پیش گرفتن سیاست مشترک علیه رژیم شده و پیشنهاد دادند که در اعتراض به اعمال رژیم، نوروز 1342 عزای عمومی اعلام شود. این پیشنهاد، با استقبال وسیع شخصیتهای حوزوی مواجه گردید و آنان نیز ضمن حمایت از امام، عید نوروز را عزای ملی اعلام کردند. پس از این حرکت، شاه در اقدامی وقیحانه با روحانیت، اعلام جنگ نمود و مخالفان را به مرگ، تهدید کرد. این عمل محمد رضا پهلوی عکس العمل شدید حضرت اماام را به دنبال آورد و ایشان طی سخنانی در 29 اسفند 1341 در جمع روحانیون، طلاب و مردم قم به افشاگری علیه رژیم پرداخته و بر موضع خود مبنی بر اعلام عزای عمومی در نوروز 42 پافشاری نمودند. به دنبال تحریم نوروز، در برخی از مساجد و حسینیه ها و منازل علما و در رأس آن بیت حضرت امام، مجالس عزا برپا شد. این عمل باعث زیر سؤال بردن برنامه های شاه شد و خشم حکومت را برانگیخت. از این رو، رژیم به این نتیجه رسید که باید با حرکتی قهرآمیز، زهر چشمی به نیروهای مذهبی نشان دهد تا به خیال خود، آنان را سر جایشان بنشاند. این فرصت در دوم فروردین 1342 نصیب مزدوران شاه گردید و آنان طی یورش به مدرسه فیضیه، درصدد به اصطلاح سرکوب حوزه علمیه قم و روحانیون برآمدند. این عمل، وقایع مهمی را در پی داشت که مهمترین آنها، عکس العمی شدید امام، طی سخنرانی عاشورای 1342 ش، دستگیری ایشان و وقوع قیام خونین پانزدهم خرداد 42 می باشد.

4 – پس از آنکه نخستین فرستنده تلویزیون ایران در یازدهم مهر ماه سال 1337 پخش برنامه های خود را آغاز کرد، این روز با عنوان آغاز کار تلویزیون ایران نام گرفت. تلویزیون ایران در ابتدا به صورت یک بخش خصوصی اداره می شد که در هر روز چهار ساعت برنامه پخش می کرد. با بهره برداری از فرستنده های دیگر در سطح کشور و تغییر ساختار آن، تلویزیون ملی ایران در آبان 1345 به صورت تلویزیون دولتی، به طور آزمایشی آغاز به کار کرد. اما افتتاح رسمی سازمان تلویزیون ملی ایران در 29 اسفند 1345 صورت گرفت. در سال 1350 و به دنبال ادغام رادیو و تلویزیون، سازمان واحدی به نام سازمان رادیو – تلویزیون ملی ایران مشغول به کار گردید. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، این سازمان به نام صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تغییر نام یافت و با گذشت زمان، فعالیت آن به شکل افزایش فرستنده و شبکه های رادیویی و تلویزیونی در تهران و شهرستانها رو به گسترش نهاد؛ چنان که در حال حاضر (1382) این سازمان دارای 30 مرکز در استان و شهرستانهای مختلف ایران، بیش از پانزده دفتر منطقه ای در کشورهای مختلف ایران، بیش از پانزده دفتر منطقه ای در کشورهای مختلف جهان، چندین شبکه بین المللی و خبری، بیش از 18 شبکه رادیویی و تلویزیونی سراسری و شبکه های متعدد مختلف صدا و سیما در تهران و شهرستانها می باشد.

5- سید محمد علی ریاضی یزدی، متخلص به ریاضی در سال 1290 ش. در یزد به دنیا آمد. پس از تحصیلات ابتدایی و علوم دینی در 17 سالگی به اصفهان رفت و پس از اتمام تحصیلات وارد دانشکده معقول و منقول شد و لیسانس گرفت. سید محمد علی ریاضی یزدی، شاعری توانا و خوش قریحه و دانشمندی فاضل بود و در سرودن انواع شعر از قصیده و غزل، استاد بوده است. وی از شاعرانی بود که به پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت پیغمبر اخلاص زیادی داشت و در مدایح و مراثی ائمه اطهار، اشعار بسیاری نظم کرد که نمونه اشعار وی در نگین سخت آمده است. ریاضی یزدی سرانجام در 29 اسفند 1362ش. در هفتاد و دو سالگی در تهران درگذشت و در ابن بابویه در ری به خاک سپرده شد.

6 – آیت الله شیخ احمد حجتی در سال 1297 ش. (1337 ق.) در شهرستان میانه در آذربایجان به دنیا آمد و در کودکی پدر را از دست داد. وی تحت تکفل و تربیت برادر بزرگش میرزا ابو محمد قرار گرفت. ایشان پس از مدتی تحصیل، راهی خدمت سربازی شد و پس از آن درس را ادامه نداد ولی بر اثر رویای صادقانه ای که دید، بار دیگر به تحصیل علوم دینی روی آورد. از این رو به قم رفت و به مدت سیزده سال از محضر عالمانی همچون: سید محمد حجت کوه کمره ای، سید حسین بروجردی، امام خمینی و سید شهاب الدین مرعشی نجفی بهره برد تا به اجتهاد دست یافت. آیت الله حجتی سپس در میانه به ارشاد مردم مشغول شد و پس از سالیانی راهی تهران گردید. وی به موازات تلاش علمی و فعالیت تبلیغی و پاسداری از شریعت، در صحنه سیاسی نیز حضور فعال داشت و پس از بازداشت حضرت امام در جریان قیام پانزده خرداد 1342 علیه رژیم به اعتراض برخاست. افشاگری آیت الله حجتی علیه رژیم خودکامه به آنجا رسید که از سخنرانی ایشان جلوگیری کردند و ایشان ممنوع المنبر شد. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز از حامیان نظام به شمار می رفت و مورد عنایت امام و مقام معظم رهبری بود. این فقیه وارسته در زمره مجتهدان فاضلانی قرارداشت که عمر با برکت خویش را در راه کسب دانش فقه و تدریس علوم دینی صرف کرد و همزمان با تلاشهای فکری، ضمن دوری از جنجالهای تبلیغاتی، به تهذیب نفس و دوری از تعلقات دنیوی پرداخت تا جایی که به موقعیتهای معنوی و عرفانی والایی دست یافت. آیت الله احمد حجتی سرانجام در اواخر اسفند 1376 ش. در 82 سالگی به دیدار معبود شتافت و در قبرستان نو در قم دفن شد.

7 – بعد از یک سال رجزخوانی آمریکا درباره عراق و تهدید به حمله به این کشور، به بهانه تولید و انباشت سلاحهای کشتار جمعی و علیرغم اعتراضات سراسری مردم جهان، شیطان بزرگ، آمریکا به همراه استعمار پیر، انگلستان در روز بیست و نهم اسفند ماه 1381 ش. برابر با بیستم ماه مارس 2003 به مردم بی دفاع عراق حمله کرده و جنگ تمام عیاری را آغاز کرد. در پی این جنگ خونین، بیش از هزار موشک کروز، هزاران بمب و دهها هزار گلوله توپ و بمبهای خوشه ای بر روی مردم عراق ریخته شد و هزاران نفر از زنان و مردان و کودکان عراقی به خاک و خون غلطیدند. کشتار دوازده هزار نفر از مردم، همچنین تخریب خانه های مسکونی بی شمار، بیمارستانها، تأسیسات اقتصادی، فرهنگی مساجد، مجروح و معلول شدن دهها هزار نفر و بر جای ماندن آثار زیانبار و خطرناک استفاده از سلاحهای الکترومغناطیسی، شیمیایی و سایر، سلاحهای ممنوعه از دیگر اثرات این حمله دهشتناک بود. سرانجام پس از سه هفته کشتار و تخریب و آواره کردن تعداد زیادی از ملت عراق توسط ارتشهای متجاوز آمریکا و انگلیس، بر اساس یک توافق، میان آمریکاییها و صدام، ارتش عراق در برابر نیروهای اشغالگر، تسلیم شد و این کشور در بیستم فروردین 1382 به اشغال کامل نظامیان مهاجم درآمد. اولین اقدام آمریکا پس از تسخیر کامل عراق، سرقت نفت این کشور بود و به فاصله یک هفته پس از فروپاشی رژیم صدام، وزارت جنگ آمریکا (پنتاگون) به عنوان قیم عراق به انعقاد قراردادهای کلان تحت عنوان بازسازی این کشور به شرکتهای وابسته به دولتمردان آمریکا اقدام کرده و مزدوران خود را برای رهبری عراق در نظر گرفتند. همچنین پس از سقوط رژیم صدام و ورود مهاجمان به پایتخت، غارت وسیع اموال دولتی و نیز موزه ملی و بزرگ عراق و هزارن قطعه ارزشمند آن با هماهنگی نیروهای اشغالگر صورت گرفت و لطمات جبران ناپذیری به فرهنگ و تمدن گذشته این کشور وارد آمد.

مناسبتهای روز بیست و هشتم اسفند ماه

 - اجتماع جمعیت زیادی از مردم تهران در موافقت و مخالفت با جمهوری «رضاخانی» (1302ش)

- رحلت فقیه و مورخ بزرگوار شیعه آیت الله «ملا محمد هاشم خراسانی» (1312ش)

- تشکیل نخستین جلسه کمیته مرکزی حزب ملل اسلامی با هدف مبارزه علیه رژیم (1340ش)

- انجام پاتک سنگین دشمن بعث علیه نیروهای ایران در جریان جنگ تحمیلی (1360ش)

1 – پس از سفر احمد شاه قاجار به اروپا و به دست گرفتن قدرت توسط رضاخان، کم کم زمزمه های جمهوری توسط طرفداران وی بلند شد و آنان با تبلیغات خود، مردم را به حمایت از جمهوری تشویق می کردند. در این حال رضاخان سردار سپه، برای تسهیل کار و رسیدن به مقام ریاست جمهوری درصدد برآمد از ولیعهد استعفا بگیرد و در این گیر و دار، در مجلس درگیریهایی نیز روی داد. در اثر القائات، روز 28 اسفند 1302، عده ای از مردم تهران به جانبداری از رضاخان برخاسته و خواستار جمهوری شدند. به دلیل اهانتی که روز قبل به وی شده بود در مسجد شاه تهران تجمع کردند و علیه جمهوری دست به تظاهرات زدند. در مقابل فشارهای جمهوری خواهان، مدرس به تنهایی در مقابل توطئه گران ایستاد و برای جلوگیری از رسمیت یافتن مجلس جهت طرح جمهوری،َ عده ای از نمایندگان اقلیت را به قم فرستاد تا مجلس، در نبود ایشان به حد نصاب نرسد و توطئه جمهوری خنثی شود. اما پس از حلول سال جدید ورق برگشت و شهید سید حسن مدرس، سخت به تلاش و فعالیت افتاد تا اینکه عده زیادی را علیه جمهوریت بسیج نمود. چرا که قرار بود مجلس شورای ملی در دوم فروردین 1303 نسبت به جایگزینی جمهوریت، به جای پادشاهی قاجاریه تصمیم گیری نماید. در این میان، بر اثر برخوردی که بین مردم و سردار سپه روی داد، به دستور رضاخان عده ای از مردم توسط قوای قزاق به گلوله بسته شدند و اوضاع دگرگون شد. این عمل رضاخان عکس العمل شدید برخی نمایندگان مجلس و مردم را برانگیخت و در نهایت سردار سپه از جمهوری ساختگی اش، صرف نظر کرد.

2 – ملا محمد هاشم خراسانی معروف به ثقة الاسلامی در سال 1242 ق. در مشهد به دنیا آمد. پس از فراگرفتن مقدمات علوم، رهسپار نجف اشرف گردید و در مدت دوازده سال از محضر عالمانی همچون آخوند خراسانی و سید اسماعیل صدر بهره مند شد. ملاهاشم خراسانی پس از بازگشت از نجف، راهی مشهد گردید و در حوزه درس آیت الله سید علی حائری یزدی شرکت جست و از آن پس به تحقیق و تألیف همت گمارد. آثار متعددی از ملا محمد هاشم خراسانی به جای مانده که مهمترین آنها عبارتند از: منتخب التواریخ به فارسی در تاریخ معصومان و برخی از امامزادگان مدفون در ایران و نیز علمایی که در مشهد، هرات، اصفهان، شیراز به خاک سپرده شده اند؛ حسن العاقبة فی سعادة الخاتمه؛ و نیز غایة الامال فی حسن خواتیم الاعمال. این عالم و مورخ گرانقدر سرانجام در بیست و هشتم اسفند 1312 ش. برابر با سوم ذیحجه 1352 ق. در هفتاد سالگی در مشهد به لقاء الله پیوست و در همان شهر، به خاک سپرده شد.

3 – قرار بود عملیات بزرگ فتح المبین در 22 بهمن سال 1360 علیه جبهه دشمن آغاز شود. ولی دشمن که حدس زده بود عملیاتی در شرف وقوع است سعی می کرد با انجام برخی حملات، از قدرت عملیات ایران کاسته و به نیروهای بعث روحیه دهد. یکی از پاتکها در 28 اسفند همان سال، صورت گرفت و از آنجا که دژهای دفاعی ایران، به خاطر انجام قریب الوقوع عملیات فتح المبین حالت تهاجمی داشت، نیروهای دشمن موفق شدند در چند محور، نفوذ کرده و در برخی محورها تا چند کیلومتر پیشروی کنند. در این میان، مقدار زیادی از معابر نفوذی و راههای هجومی نیروهای خودی برای دشمن کشف شد و خطری بزرگ عملیات آینده ایران را تهدید کرد. با این حمله، عراق مدعی شد که دست ایران را خوانده و حمله بزرگ را کشف و خنثی کرده و ایران، دیگر نخواهد توانست در آن منطقه، اقدام به عملیات کند. از آن طرف، تأخیر در اجرای عملیات، ضربه ای سنگین به آن وارد می آورد و حتی مانع از اجرای عملیات فتح المبین می گردید. با تمامی این اوضاع، عملیات فتح المبین که با عکس العمل دشمن به تأخیر افتاده بود، سرانجام چهار روز بعد در دوم فروردین سال 1361 انجام گرفت و حماسه ای پرشور و به یاد ماندنی در اذهان بر جای گذاشت و شکستی تلخ برای دشمن به ارمغان آورد.

مناسبتهای روز بیست و هفتم اسفند ماه

- آغاز بهره برداری از تلگراف، در ایران (1236 ش)

- درگیری شهید « سید حسن مدرس» با طرفداران سردار سپه، در مجلس شورای ملی (1302ش)

- افتتاح کارخانه بزرگ تولید شیشه در همدان با ظرفیت تولیدی روزانه 170 تن شیشه (1360ش)

- درگذشت عالم بزرگوار آیت الله «ابوالقاسم رحمانی خلیلی» (1374ش)

- رحلت فقیه معظم آیت الله «محمد مظفری قزوینی» عالم بزرگ قزوین (1380ش)

1 - روزنامه وقایع اتفاقیه در شماره 372 خود در این روز، رویداد سیم کشی تلگراف در مدرسه دارالفنون و موفقیت آمیز بودن آن را خبر داد. پس از آن، قرار شد که از کاخ سلطنتی تا باغ لاله زار، سیم تلگراف متصل شود و پس از آن، نقاط دیگر نیز دارای تلگراف شدند. نکته درخور توجه این بود که برقراری تلگراف در ایران، در مرحله اول انگلیسییها را بهره مند کرد تا ایرانیان را، چرا که آنان با اتصال خطوط مخابراتی هند و اروپا، نه تنها با مستعمره خود، هندوستان، ارتباط برقرار کردند و آن را سرعت بخشیدند، بلکه با ساختن تلگراف خانه هایی در ایران و فرستادن مأمور به کشور، نفوذ خود را روز به روز در ایران، توسعه دادند.

2 – در روزهایی که بحث جایگزینی جمهوری به جای مشروطه سلطنتی، بسیار اوج گرفته بود و روز تصمیم گیری برای اعلان جمهوری نزدیک می شد، عالم مجاهد آیت الله سید حسن مدرس در برابر این عمل، ایستادگی کرد و سعی داشت از تصویب آن جلوگیری نماید. در این میان مشاجره ای بین سید محمد تدین، رئیس مجلس شورای ملی با سید حسن مدرس روی داد که پس از هتاکی تدین، او به همراه طرفدارانش از مجلس، خارج شد و مجلس از رسمیت افتاد. پس از آن، مدرس از جلسه خارج شد و در سرسرا که نمایندگان جمع بودند، به ایراد سخن پرداخت. در این هنگام دکتر حسین بهرامی به تحریک تدین به مدرس نزدیک شد و سیلی محکمی به صورت مدرس نواخت به طوری که عمامه او از سرش افتاد. این حادثه چنان زشت و دور از انتظار بود که برخی نمایندگان آن را محکوم کرده و از جرگه هواداران جمهوری و سردار سپه خارج شدند. در آن زمان، این سیلی را، سیلی به جمهوری تعبیر کردند که در نهایت به شکست آن طرح انجامید.

3 – آیت الله ابوالقاسم رحمانی خلیلی مازندرانی در سال 1302 ش. ( 1342ق.) در خلیل محله بهشهر به دنیا آمد. او از کودکی، کسب علم و دانش را آغاز نمود و به تحصیل علوم حوزوی پرداخت. ایشان سپس برای تکمیل مدارج علمی خود، در سال 1325 ش. راهی نجف اشرف شد و از محضر حضرات آیات: سید محسن حکیم، سید محمود شاهرودی، سید ابوالقاسم خویی و میرزا هاشم آملی بهره های فراوان برد و در همانجا به تدریس پرداخت. آیت الله رحمانی پس از چهارده سال اقامت در حوزه نجف به زادگاه خود بازگشت و یک هفته پس از آن، توسط آیت الله کوهستانی،َ عالم منطقه و استاد اولیه خود، به عنوان فقیه، عالم و ملا معرفی گردید. ایشان در زادگاه خود، حوزه علمیه، مسجد و حسینیه تأسیس کرد و به تدریس و ارشاد، همت گماشت. مدتی بعد به تهران رفت و پس از اقامتی 14 ساله، در سال 1364 راهی شهر قم گردید. ایشان عاشق تدریس بود و در تهران هر روز تا ده درس می داد. از این عالم بزرگوار تالیفاتی بر جای مانده که: شرحی بر عروة الوثقی، رساله در مشتق، رساله در طلب و اراده و ... از آن جمله اند. این فقیه فرزانه سرانجام در 27 اسفند 1374 ش. برابر با 27 شوال 1416 ق. در 72 سالگی پس از نماز صبح بدرود حیات گفت و پس از تشییعی با شکوه در مدرسه ای که خود در زادگاهش بنیان نهاده بود، مدفون گردید.

4 – آیت الله حاج شیخ محمد مظفری قزوینی در سال 1304 ش. (1344ق.) در قزوین به دنیا آمد و تحصیلات اولیه را در زادگاه خویش به پایان برد. در 26 سالگی به قم رفت و در درسهای آیت الله بروجردی و سید شهاب الدین مرعشی نجفی حاضر شد. سپس در سال 1332 ش. به نجف اشرف کوچید و سالیان فراوان با حضور در مجلس درس آیات عظام: سید محسن حکیم و سید محمود شاهرودی و حضرت امام خمینی، در زمره یکی از فضلای نجف درآمد. ایشان همچنین به مدت بیست سال از محضر آیت الله سید ابوالقاسم خویی بهره مند شد و مبانی علمی خویش را استوار ساخت. آیت الله مظفری در 1352 ش. پس از کسب اجازات متعدد از اساتیدش و علمای دیگر، به قزوین بازگشت و به تألیف، تدریس و اقامه جماعت، بیان مسایل و ترویج شرع مبین، اشتغال ورزید.معظم له یکی از علمای بزرگ قزوین بود که تدریس منظم فقه و اصول و تألیف کتابهای پرفایده داشت و از این رهگذر، شاگردان بسیار و کتابهای پرفایده علمی از خود به یادگار نهاد. ایضاح الحجة فی شرح العروة در هشت جلد، پرسشها و پاسخها در دو جلد و اسلام و فلسفه احکام و طبقات رجال در شانزده جلد از جمله آثار اوست. سرانجام این فقیه بزرگ در 27 اسفند 1380 ش. برابر با سوم محرم الحرام 1423 ق. در 76 سالگی چشم از جهان فروبست و پس از تشییع با شکوه، در حرم شاهزاده حسین قزوین به خاک سپرده شد.

مناسبتهای روز بیست و ششم اسفند ماه

 - عملیات کوچک امام مهدی (عج) توسط سپاه (1359ش)

- رحلت یادگار امام حجت الاسلام و المسلمین «حاج سید احمد خمینی» (1373ش)

- ارتحال مدرس برجسته حوزه علمیه قم آیت الله «احمد پایانی اردبیلی» (1375ش)

1 – پس از چندین بار شکست عملیاتهای رزمندگان اسلام، سرانجام عملیات امام مهدی (عج) در منطقه غرب سوسنگرد آغاز شد. دشمن که تصور نمی کرد در روز روشن، مورد حمله واقع شود، غافلگیرانه به وحشت افتاد و پس از ساعاتی درگیری، راهی جز فرار برای آنان باقی نماند. در این تهاجم، صد نفر از نیروهای دشمن، کشته و مجروح شده و علاوه بر اسارت دهها نفر، یک گردان تانک و یک گردان مکانیزه دشمن به طور صد در صد منهدم شد. پس از دو روز، به علت نبود نیروهای جایگزین و پشتیبانی، نیروهای عراق، اقدام به پاتک نموده و منطقه را باز پس گرفتند. گرچه منطقه تصرف شده، مجدداً از دست رفت ولی نتایج درخشان و مثبت عملیات، قابلیت و توانایی نیروهای فداکار و شهادت طلب اسلام را به اثبات رساند.

2 – حجت الاسلام و المسلمین حاج سید احمد خمینی در 24 اسفند سال 1324 ش. در بیت علم و عرفان و فضلیت و مجاهدت، در شهر مقدس قم، دیده به جهان گشود. پس از پایان دوره دبیرستان و به هنگام تبعید والد معظمش حضرت امام خمینی (ره) به نجف اشرف، به تحصیل علوم اسلامی پرداخت و مدارج علمی را پیمود. حاج سید احمد، پس از شهادت برادر بزرگوارش آیت الله سید مصطفی خمینی، مسؤولیت اصلی ارتباط امام امت با یاران انقلاب را به عهده گرفت و تا پیروزی انقلاب اسلامی و پس از استقرار نظام اسلامی، این ارتباط را کاملاً حفظ نمود و در تمامی لحظات، در کنار حضرت امام بود. ایشان در پاریس، علاوه بر مقابله با جریانهای سیاسی منحرف از خط امام در نوفل لوشاتو، رسالتی مهم بر عهده داشت که تجربه کافی آن را قبلاً طی سالهای مبارزه در ایران آموخته بود. این رسالت مهم، برقراری ارتباطهای گسترده و لازم بین اقشار مختلف جامعه انقلابی ایران و رهبری انقلاب در خارج از کشور بود. ایشان پس از ورود به کشور و پیروزی انقلاب اسلامی، همانند گذشته، زمینه های لازم را برای هدایت امور انقلاب و تنظیم بیت و دفتر امام و تأمین شرایط برای ارتباطهای گسترده امام با مردم و مسؤولان که روزانه در نوبتهای متوالی به دیدار امام می شتافتند، فراهم می نمود. وی، به عنوان رئیس دفتر امام، بخشی از مسؤولیتهای خطیر ایشان را بر عهده گرفت و در خلال این مدت، با قوت و به خوبی، از ایفای وظایف محوله برآمد. همچنین با شروع جنگ، کسب اطلاعات دقیق روزمره از آخرین وضعیت جنگ و آخرین اخبار از شرایط سیاسی و اجتماعی جامعه و موضع گیری افراد و گروهها در قبال جنگ، تنظیم و جمع بندی اطلاعات و رساندن به موقع این اخبار، به حضرت امام، مسؤولیتی بود که مرحوم حاج احمد خمینی، آن را با مدیریت عالی خود انجام می داد. ایشان پس از رحلت جانگذاز حضرت امام خمینی (ره)، به عضویت مجلس خبرگان رهبری و نمایندگی مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی کشور برگزیده شد و تولیت مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی را برعهده گرفت و بسیاری از کتابها و نوشتارهای امام را به زیبایی منتشر نمود. ارتباط حاج سید احمد، با مقام معظم رهبری بسیار گرم و زبانزد همگان بود و از یاران صدیق رهبر انقلاب و مورد احترام همه ملت ایران بود. این روحانی مجاهد، سرانجام پس از چند روز بیماری به لقاء الله پیوست و پس از اقامه نماز میت توسط حضرت آیت الله خامنه ای، طی مراسم با شکوهی در جوار مزار پدر ارجمندش مدفون گردید.

3 – آیت الله احمد پایان اردبیلی استاد برجسته و معروف حوزه علمیه قم و چهره شهیر علم و فضل و تقوا، در سال 1306 ش. (1346ق.) در اردبیل به دنیا آمد. پس از تحصیل مقدمات زادگاه خویش، در 20 سالگی راهی قم شد و از محضر آیات عظام سید محمد، حجت، سید حسین بروجردی به تحصیل، پرداخت و علیرغم تنگدستی با تدریس سطح، شاگردان فراوانی را پرورش داده و طی سالهای آخر عمر، جلسات آموزشی ایشان، از پررونق ترین جلسات حوزه به شمار می رفت. آیت الله پایانی از ابتدای شروع مبارزات ضد رژیم به رهبری حضرت امام خمینی (ره)، به پیکار با دستگاه پهلوی پرداخت. ایشان همگام با دیگر مدرسین حوزه، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را پی افکند و ایشان پس از پیروزی انقلاب نیز از مدافعان انقلاب بود و از تأیید و پشتیبانی مواضع امام، دریغ نمی کرد. از این عالم بزرگوار تألیفات متعددی بر جای مانده که حاشیه کفایة الاصول، تقریرات آیت الله بروجردی و حجت کوه کمره ای و شرح مکاسب و ... از آن جمله اند. سرانجام این عالم وارسته در 26 اسفند 1375 برابر با ذیقعده 1417 ق. در 69 سالگی دار فانی را وداع گفت و در کنار استاد خود، محقق داماد در حرم حضرت معصومه (س) آرمید.

مناسبتهای روز بیست و پنجم اسفند ماه

- تغییر یافتن مبدأ تاریخ ایران از هجری شمسی به شاهنشاهی (1355ش)

- شهادت سردار شهید «حاج کاظم نجفی رستگار» (1363ش)

- شهادت مهندس «مهدی باکری» فرمانده لشکر 21 عاشورا (1363ش)

- بمباران شیمیایی شهر حلبچه توسط مزدوران رژیم بعث عراق (1366ش)

- درگذشت «حسین امیرفضلی» بازیگر(1370ش)

- افتتاح شبکه جام جم 2 (1378ش)

1- محمدرضا پهلوی، در جریان افتتاح مجلس دوره بیست و چهارم، یکباره کینه توزی خود را نسبت به اسلام و ملت مسلمان ایران بر زبان آورد و خواهان از میان بردن آثار مظاهر ناپسند دورانهای انحطاط اجتماعی و اخلاقی گردید. به این ترتیب، شاه، تلویحاً کلیه ضعفها و عقب ماندگیها و فساد و زبونیهای گذشته را به آثار و مظاهر بازمانده از غلبه فرهنگی و معنوی مهاجمین و بیگانگان اشغالگر نسبت داد. بی شک، منظور وی از اشغالگران بیگانه، اربابانش انگلیس و آمریکا نبود. او اسلام را هدف قرار داده بود و می خواست اسلام زدایی را تنها راه رسیدن به ترقی و تمدن قلمداد نماید و مظاهر فرهنگ اسلامی را ناسازگار با فرهنگ شاهنشاهی معرفی کند. از این رو، در پایان سال 1354 ش. دو مجلس شورای ملی و سنا در یک اجلاس مشترک تصویب کردند که مبدأ تاریخ ایران از هجری شمسی به شاهنشاهی تغییر یابد و مردم و سازمانهای دولتی، موظف شدند تا تاریخ جدید را به کار برند و تاریخ هجری که تاریخی اسلامی و بر اساس هجرت پیامبر اسلام به مدینه است، مورد استفاده قرار نگیرد. از این پس مقرر شد که تاج گذاری کوروش هخامنشی در سال 599 قبل از میلاد، مبدأ سال خورشیدی و سرآغاز تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران قرار گیرد. به همین مناسبت، اول سال 1355 هجری خورشید، آغاز سال 2535 شاهنشاهی، سال رسمی کشور شاهنشاهی ایران اعلام شد. این عمل، با مخالفت علما و تحریم حضرت امام خمینی ( ره) مواجه شد. در نهایت مبدأ تاریخ شاهنشاهی دوام چندانی نیافت و سرانجام در سال 1357 ش. به دستور دولت جعفر شریف امامی برچیده شد.

2 – شهید مهدی باکری در سال 1333 ش. در شهرستان میاندوآب در استان آذربایجان، به دنیا آمد. با ورود به دانشگاه، مرحله جدیدی از زندگی علمی و سیاسی او آغاز شد و وارد عرصه مبارزات سیاسی و انقلابی گردید. شهید باکری و دوستانش، نقش مهمی در برپای تظاهرات شهر تبریز در 15 خرداد 1354 و 1355 داشتند. وی، در دوران سربازی که در بحبوبه انقلاب، سپری می شد، به فرمان امام خمینی از پادگان گریخت و از این زمان، زندگی مخفی او و تلاش برای سازماندهی نیروهای جوان و تربیت آنها برای یاری انقلاب، آغاز شد. با پیروزی انقلاب اسلامی، باکری، نقش فعالی در سازماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقه ایفا کرد و پس از مدتی، مسؤولیت شهرداری ارومیه را برعهده گرفت. با آغاز جنگ تحمیلی، مهدی باکری در جبهه های غرب و جنوب، حضوری دائمی داشت و در راه پاسداری از آرمانهای انقلاب اسلامی، چندین بار، مجروح شد. با تشکیل لشکر 31 عاشورا، شهید باکری به فرماندهی آن برگزیده شد و در چندین عملیات، شرکت جست. سرانجام این فرماده غیور و دلاور که در جریان عملیات بدر زخمی شده بود، در راه انتقال به درمانگاه توسط قایق، بر اثر برخورد گلوله توپ به درجه رفیع شهادت نایل آمد و پیکر مطهرش به دریا پیوست.

با پیروزی رزمندگان اسلام در عملیات والفجر 10 و آزادسازی بسیاری از مناطق کردنشین از جمله شهر استراتژیک حلبچه و استقبال مردم شهرها و روستاها از طلیعه سپاهیان نور و آزادی، رژیم بعثی عراق، در یک اقدام غیرانسانی، به قصد انتقام گیری از این شکست فاحش و دشمنی با مردم، شهر حلبچه و اطراف آن را هدف بمبهای شیمیایی قرار داد. آن رژیم با ارتکاب به این عمل ضد بشری، هیروشیمای دیگری آفرید و برگ سیاه دیگری بر پرونده سراسر ننگ خود افزود. در این فاجعه بزرگ، حدود پنج هزار کرد عراقی به شهادت رسیده و هفت هزار تن دیگر مصدوم شدند. فاجعه حلبچه علاوه بر جنبه های انسانی و اخلاقی، زیانهایی در روابط خارجی رژیم بعثی عراق در پی داشت و حتی بسیاری از حامیان آن را برآشفته کرد. انعکاس صحنه های دلخراش قربانیان گازهای سمی حلبچه در سراسر جهان، موقعیت بین المللی رژیم عراق و حامیان وی را بسیار تضعیف نمود. اعزام خبرنگاران خارجی به ایران و بازدید از منطقه، تدریجاً ابعاد این جنایت دهشتناک را افشا کرد و واکنشهای متعددی را برانگیخت. به کارگیری سلاحهای شیمیایی از سوی عراق در حالی صورت می گرفت که این کشور، جزو 120 کشور امضا کننده پروتکل ژنو راجع به منافع استفاده از سلاحهای سمی و خفه کننده قرار داشت. تا پس از حدود یک ماه از بمباران حلبچه، بازتاب آن در رسانه های خبری خارجی مشاهده می شد. لیکن با اتمام حملات عراق به شهرهای ایران و نیز اعزام نمایندگان ایران و عراق به سازمان ملل و مذاکره با دبیرکل سازمان ملل، تدریجاً از جنایات عراق در حلبچه همه چیز به فراموشی سپرده شد.

3- حسین (هوشنگ) امیرفضلی بازیگر رادیو، تئاتر، تلویزیون و سینما از نوجوانی به کارهای نمایشی علاقمند شد و بازیگری تئاتر را به طور رسمی در سال 1322 ش. آغاز کرد. او از ابتدای تأسیس رادیو، جزو بازیگران نمایشهای زنده رادیویی بود و خودش نیز نمایشهای فراوانی را کارگردانی نمود. حاصل فعالیت امیرفضلی در مقام بازیگر، نزدیک به چهل فیلم سینمایی و شش مجموعه تلویزیونی بود. هوشک امیرفضلی فعالیت تلویزیونی را تا پایان عمر، ادامه داد.

مناسبتهای روز بیست و چهارم اسفند ماه

 - تولد یادگار امام حجت الاسلام و المسلمین حاج «سیداحمد خمینی» (1324ش)                     

- تصویب ماده واحده ملی شدن صنعت نفت در مجلس شورای ملی (1229 ش)

- افتتاح فرستنده رادیوی صد کیلوواتی در تهران (1336 ش)

- برگزاری انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی (1358ش)

- رحلت عالم بزرگوار آیت الله «عبدالرحمن محمدی هیدجی» (1379ش)

- انفجار بمب در مراسم نماز جمعه تهران توسط منافقین کوردل (1363ش)

- شهادت «شیخ عبدالعلی مزاری » دبیرکل حزب وحدت افغانستان به دست گروه طالبان( 1373 ش)

- آغاز عملیات کوچک ام الحسنین در کرخه نور، توسط سپاه (1360ش)

1 – تصویب ملی شدن نفت ایران مرهون تلاشهای پیگیر برخی از اشخاص مذهبی و سیاسی کشور، از جمله آیت الله کاشانی و جمعیت فداییان اسلام و قیام ملت مسلمان ایران است. اعدام انقلابی رزم آراء، نخست وزیر که با ملی شدن نفت به شدت مخالفت می نمود، به این حرکت مردمی شتاب فزاینده ای بخشید . تا اینکه مجلس شورای ملی در 24 اسفند و مجلس سنا در 29 اسفند 1329 ش ماده واحده ملی شدن صنعت نفت ایران را به تصویب رساندند.

2 – با برگزاری انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی، یکی دیگر از اهداف انقلاب اسلامی تحقق یافت و مردم ایران در انتخاباتی آزاد، نمایندگان خود را برگزیدند. این انتخابات در شرایطی برگزار شد که دشمنان اسلام با توطئه های مختلف خود، در صدد تضعیف نظام نوپای جمهوری اسلامی و جلوگیری از شکل گیری ازکان آن بودند. اما مردم ایران،تحت رهبری امام خمینی ، تمامی توطئه ها را خنثی کردند و مجلس، با قدرت ، کار خود را آغاز کرد.

3 – عملیات ام الحسنین با رمز مبارک یا زهرا (س) بنت رسول الله اشفعی در بامداد 24 اسفند 1360 توسط سپاه به منظور انهدام نیروهای دشمن و جلوگیری از ایجاد جبهه جدید از سوی دشمن ، آغاز شد. دشمن که تمامی تلاش خود را معطوف حمله بزرگ ایران ، فتح المبین ، نموده بود تا بداند کجا و در چه تاریخی انجام خواهد شد، ناگهان خود را در محاصره رزمندگان ایرانی دید و با وجود انجام پاتک نتیجه ای نگرفت. در این عملیات چندین دستگاه تانک و نفربر و خودروی دشمن منهدم شده و هفتصد نفر از قوای بعث کشته و زخمی و یکصد و پنجاه تن دیگر اسیر شدند.

4 – در زمانی که رژیم بعث، مردم را از رفتن به نماز جمعه برحذر می داشت و به بمباران موشک باران نماز جمعه تهدید می کرد، منافقان نیز بیکار ننشته و با یک طرح از قبل تعیین شده و هماهنگ با رژیم عراق، نماز جمعه تهران را در 24 اسفند 63 به خاک و خون کشیدند. در این جنایت 14 نفر شهید و 88 نفر مجروح شدند. مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای که در آن زمان در مقام ریاست جمهوری و امامت جمعه تهران در حال ایراد خطبه های نماز بودند، پس از انفجار بمب، با صلابت و بدون هیچگونه نزولی به خطبه هایش ادامه دادند و این امر موجب تقویت روحیه ضداستکباری نمازگزاران و امت شهید پرور ایران گردید.

5 – حجت الاسلام عبدالعلی مزاری د رنزدیکی مزار شریف افغانستان به دنیا آمد. پس از فرا گرفتن مقدمات علوم اسلامی ، به حوزه علمیه قم رفت و چندین سال به تکمیل تحصیلات خود پرداخت. وی در سالهای قبل از پیروزی انقلاب در مبارزات اسلامی ایران به رهبری امام خمینی بر ضدرژیم شاه شرکت کرد و یک بار نیز به دست عوامل ساواک دستگیر و زندانی شد. او پس از کودتای کمونیستی سال 57 در افغانستان و اشغال این کشور توسط ارتش سرخ شوروی، فعالانه در جهاد اسلامی مردم افغانستان شرکت کرد. هنگامی که از ادغام تمام گروهها و سازمانهای سیاسی – نظامی شیعیان افغانستان در سال 1368 ،ْ حزب وحدت اسلامی افغانستان تأسیس گردید. شهید مزاری به سبب شایستگی هایش به عنوان نخستین دبیرکل این حزب که بر بخشهای وسیعی از مناطق مرکزی افغانستان تسلط داشت، برگزیده شد. ایشان همچنین در پیروزی مجاهدین افغان بر دولت کمونیستی محمد نجیب الله و اخراج ارتش سرخ شوروی در اردیبهشت 1371 نقش اساسی ایفا کرد. شهید مزاری سرانجام در آخرین روزهای سال 1373 ش به دنبال هجوم نیروهای جنایتکار طالبان به مناطق جنوب و غرب کابل، با شعاری از یارانش اسیر شد و پس از چند روز تحمل شکنجه های شدید طالبان، به دست آنان به شهادت رسید.

6 – آیت الله شیخ عبدالرحمن محمدی هیدجی در سال 1304 ش( 1344 ق) در هیدج از توابع زنجان در خانواده ای اهل علم و تقوا به دنیا آمد. وی مقدمات و ادبیات را در زادگاهش فرا گرفت و سطوح عالیه را در حوزه علمیه قم گذراند. آیت الله محمدی هیدجی سپس در محضر درس خارج حضرات آیات سید حسین بروجردی و سیدمحمد حجت کوه کمره ای حاضر شد و مبانی علمی اش را استوار ساخت. وی در حدود سال 1337 ش ، بنا به درخواست مردم، به زادگاهش بازگشت و همزمان با تدریس علوم دینی و تاسیس کتابخانه و اقامه نماز جماعت ، اداره مدرسه علمیه آنجا را برعهده گرفت. آیت الله هیدجی پس از اقامتی 23 ساله در زادگاهش ، همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی به قم بازگشت و به تدریس و تألیف پرداخت. از این عالم وارسته که در فقه، حدیث ، تاریخ و شعر و ادب مهارتی بسزا داشت . آثار متعددی برجامانده که عهد پدری، عوامل صلاح و فساد، انتقادات اخلاقی و چهل حدیث مستند در آخر الزمان و .. از آن جمله اند. آیت الله هیدجی سرانجام در 24 اسفند 1379 ش در 75 سالگی ندای حق را لبیک گفت و در قم به خاک سپرده شد.