بیائیم بهتر بدانیم وآموخته هایمان را بررسی کنیم (3)

  اولین فردی که نت های موسیقی را نوشت چه کسی بود؟

به نظر می رسد که انسان های اولیه هم دارای نوعی موسیقی بوده اند. اما خوب مسلم است که صدای موسیقی آنها با طنین موسیقی امروز ما بسیار متفاوت بوده است. این موسیقی غالباً حاوی فریادهای بلند و طولانی، آه و ناله و خلاصه از این جور چیزها بوده و رقصیدن و کف زدن و طبل زدن هم همراه آواز خواندن بود.

موسیقی عامیانه در طول قرن ها حیات یافته است و با گذشت نسل ها سینه به سینه_ و البته نه به وسیله ثبت کردن و نوشتن_ حفظ شده است.

موسیقی ترکیبی چند قرن سابقه دارد. تمدن های باستانی مثل چینی ها، هندوها، مصری ها، آسوری ها و عبری ها همگی دارای موسیقی بوده اند. ولی بیشتر این موسیقی ها ابداً شبیه موسیقی امروز ما نبوده اند. یونانی ها یک موسیقی پیچیده داشتند که با پهلوی هم گذاشتن ریتم های مختلف که کمی شبیه گام های امروزی بودند، ساخته شده بود. بعد از یونانی ها و رومی ها ( که همان موسیقی یونانی را تقلید کرده اند)، اولین کلیساهای مسیحی، از مهمترین عوامل پیشرفت هنر موسیقی قلمداد شده اند. «سنت آمبروز» و «سنت گرگوری»، نوع خاصی از موسیقی را آغاز کردند که به نام «سرود ساده» معروفست.

این، یک نوع آوازی بود که دسته جمعی می خواندند و آهنگ ها به سبک یونانی تنظیم شده بود. کشیش های کلیسا نیز طرز تصنیف موسیقی را فرا گرفتند و رواج دادند و روش جدید و امروزی نگارش موسیقی نیز از همین روش آنها پدید آمده است.

در سال 1600، اولین اپرا، که «اوریدیس» نام داشت، به وسیله «جاکوپوپری» عرضه شد. بعد از آن، آهنگ سازی مانند مونته وردی، نه تنها موسیقی برای اپرا ساختند، بلکه برای آلات موسیقی مثل ویلون هم، آهنگ هائی نوشتند. همچنین در این دوره، شروع به نوشتن تصنیف آهنگ هائی برای مجالس رقص درباری، و نمایش ها و تعزیه خوانی کردند و بالاخره در همین دوره بود که قسمت اعظم موسیقی و آهنگ هائی که امروزه ما از گوش دادن به آنها لذت می بریم، توسط کسانی مانند باخ، هندل، هایدن و موزارت و بتهوون ساخته شد.

  آکوردئون را چه کسی اختراع کرد؟

آکوردئون یک آلت موسیقی است که بر اصل دمه آهنگری و دمیدن هوا، ساخته شده است. صدا در اثر عبور با فشار هوا از زباله های فلزی که روی دستگاه تعبیه شده اند به وجود می آید. رد پای پیشرفت و تکامل این وسیله موسیقی، شاید به سال های خیلی دوری باز می گردد.

زباله های فلزی که قسمتی از این آلت موسیقی را تشکیل می دهند. برای اولین مرتبه به وسیله چینی های قدیم برای یک دستگاه موسیقی که به چنگ معروف است، به کار برده شدند. بعداً در قرن شانزدهم فکر تعبیه قفسه های چوبی به آلتی که بر اساس دم آهنگری ساخته می شد به وجود آمده و به این ترتیب آکوردئون اولیه پیدایش یافت.

بدیهی است که در اثر باز و بسته شدن دمه که موجب جریان هوا می شود، زباله های فلزی به ارتعاش در می ایند. به کلیدها یا دکمه های زبانه ها فشار آورده می شود و در نیتجه لرزش و نوسان، زبانه ها انواع آهنگ ها را در آکوردئون، به وجود می آوردند.

صفحه دکمه این آلت موسیقی، شبیه همان چیزی است که در پیانو هم به کار رفته است و اختراعی است که به قرن بیستم مربوط می شود. اولین آلت موسیقی که می توان آن را جد آکوردئون فعلی دانست به وسیله شخصی اتریشی بنام دامیان در سال 1829 درست شد و به ثبت رسید.

آن طور که معلوم است آکوردئون تا سال 1910 فقط در کشورهای اروپائی شهرت داشت و سپس با آمریکائی ها معروف گردید. این آلت موسیقی از آن تاریخ تا کنون به طرق زیادی تکامل یافته است و در سال 1937 برای اولین بار در یک ارکستر سمفونیک مورد استفاده قرار گرفت.

پیانو آکوردئون دارای 120 کلید باس در یک طرف بوده و 41 دکمه سه تایی روی صفحه ای – از نوع پیانو – قرار دارد. برخلاف، دیگر وسایل موسیقی که بر اثر کوشش یک یا چند نفره به وجود آمده اند، طبل از ابتدای زندگی بشر اولیه وجود داشته است. انواع مختلف طبل به وسیله انسان های اولیه مورد استفاده قرار گرفته اند که رد پای تاریخچه بعضی از انواع آنها حتی به زمان پیدایش کره زمین می رسد.

احتمالاً اولین بار از طبل به عنوان وسیله ای که اهالی یک قبیله به هم خبر بدهند یا همدیگر را صدا بزنند استفاده شده است؛ یا این که طبل زدن نوعی دادن علامت جنگ بوده است. تا این که در همان زمان ها این وسیله کم کم به صورت یک وسیله موسیقی درآمد. چون انسان های وحشی در مبارزه با ارواح شیطانی آنرا به کار می بردند و طبل زدن برای آنها یک مفهوم مذهبی داشت. بنابراین در مراسم آنها شامل رقص و پایکوبی هم بوده و طبل یک وسیله پر اهمیت به شمار می رفته است. انسان های اولیه طبل هائی را که با اَشکال مختلف ساخته شده بود به کار می بردند. مثلاً طبلی را که از یک تنه تو خالی درخت درست شده بود و پوست حیوانات را روی آن کشیده بودند، به کار می بردند. یا طبل های خیزران که از قسمت های خالی نی درست می شد و با چوب آن را می زدند. حتی بعضی ها هم بدن خود را محکم به زمین می کوفته اند، تا صدائی شبیه صدای طبل برخیزد!

استفاده از طبل در میان مردم مصر باستان خیلی مرسوم بوده است.

طبل مصری عبارت از طبل کوچکی بود که با دست حمل می شد، عبری ها هم طبلی را به کار می برده اند که قسمی از طنبور بود که گاهی با دست، زده می شد و گاهی با چوب. چینی ها و ژاپنی ها هم از زمانه قدیم، صاحب این آلت موسیقی بوده اند.

سرخپوستان آمریکائی از طبل نه تنها برای فرستادن پیام یا در رقص و پایکوبی استفاده می کردند بلکه آن را برای پیش بینی هوا به کار می بردند؛ زیرا عقیده داشتند هر وقت بخواهد باران ببارد آن پوستی که روی طبل کشیده شده است سفت خواهد شد. بنابراین این علامتی بود برای بارانی بودن هوا!  

  اولین دستگاه ضبط صدا چطور ساخته شد؟

اولین دستگاه ضبط صدا به وسیله «توماس ادیسون» در سال 1877 ساخته شد. اولین دستگاه ادیسون، شامل یک سیلندر «استوانه» بود که با یک دسته می چرخید. این دستگاه یک شیپور و یک سوزنی بینوک یا «استیلوس» هم داشت و در انتهای باریک تر شیپور هم در یک دریچه متحرک قرار داشت.

امواج صوتی که از انتهای گشادتر شیپور وارد آن می شدند باعث حرکت این دریچه در یک جهت یا در جهت دیگر می شدند. با این دریچه ها سوزن ضمیمه شده بود که در اثر امواج صوتی به بالا و پایین حرکت می کرد.

سلیندر، از یک لایه ورق قلع پوشیده بود و سوزن هم درست مقابل این ورقه قلع تعبیه شده بود و داندانه هائی همانطور که دسته چرخیده می شد، شیپور و سوزن ضمیمه با آن را آهسته در امتداد سیلندر حرکت می داد. با این ترتیب ضمن آن که سوزن دفعات بیشماری دور ورقه گردش می کرد، روی آن خط و شیاره هائی می انداخت.

وقتی کسی در این شیپور آواز می خواند یا حرف می زد سوزن بالا و پایین می رفت. وقتی سوزن پائین می رفت شیارهای عمیق تر، روی ورقه قلع می گذاشت و وقتی بالا می رفت بالعکس این خط ها سطحی تر و کم عمق تر می شدند.

این تغییر عمق شیارها الگوی امواج صوتی بود که از صدای آن شخص گوینده یا خواننده بر می خاست.

برای گوش دادن صدای ضبط شده در دستگاه، سوزن و شیپور را به ابتدای شیارها بر می گرداندند. بعد، همانطور که سوزن این خط های موجی را تعقیب می کرد، باعث می شد که آن دریچه متحرک در شیپور با همان الگو، شروع به ارتعاش کند. این هم به نوبه خود باعث حرکت هوا در شیپور به عقب و جلو و بالاخره همین کیفیت صدائی شبیه صدای اصلی ضبط شده تولید کرده و بیرون می فرستاد.